clavus

clavus

clāvus, ī, arch. Akk. om, m., der Nagel, I) eig.: a) übh.: ferreus, Caes.: trabalis, Balkennagel, Hor. (dah. sprichw., trabali clavo figere beneficium, recht befestigen, Cic. Verr. 5, 53): minutus, Isid.: clavorum cacumina, Val. Max.: alqd configere clavis, Caes.: clavum adigere in arborem od. arbori, Plin.: religare alqd laminis clavisque, Caes.: figere leges ad parietem clavis ferreis, Plaut.: in digito (Fußzehe) clavus (Schuhnagel) militis haeret, Iuven. – als Bild der Festigkeit Attribut der Necessitas, Hor. carm. 1, 35, 18. – Nach einem tuskischen Gebrauche bezeichneten die ältern Römer mit Nägeln, die der höchste Magistrat jährlich an den Idus des September an der Wand der Jupiterszelle einschlug, die Zahl der Jahre, dah. clavum figere, Liv. 7, 3. § 5 sqq. u.a. Auch scheinen die Landleute noch in späterer Zeit auf diese Art die Jahre gezählt zu haben, Petr. 135, 8 u. 9: dah. bildl., ex hoc die clavum anni movebis, den Anfang des Jahres rechnen, Cic. ad Att. 5, 15, 1. – b) insbes. = επίβολος, der Pflock im Ring an der Kette, Plaut. Men. 86: der Nagel in der Achse vor dem Rade, damit dieses nicht abfalle, clavos in rotas non coniecit, Hyg. fab. 84. – II) übtr.: a) der nagelförmige Griff am Steuer; dah. meton. das Steuerruder, Verg.: clavum rectum tenere, das Steuer gerade führen, Enn. ann. 472: bildl., clavum imperii tenere, Cic. – b) (wie ἧλος) eine nagelförmige Erhöhung od. Geschwulst an Füßen, Händen usw. = »Warze, Leichdorn, Hühnerauge«, Cels. u. Plin.: im Auge, Cels.: ein Fehler od. eine Krankheit an Ölbäumen, Plin. – c) eine Fehlgeburt der Bienen, Plin. 11, 50. – d) (wie, nach Salmasius zu den Scriptt. hist. Aug. vol. 2. p. 850 sqq., bei den Griechen ἧλος ein Zierat auf Gewändern) ein eingewebter od. aufgenähter purpurner od. goldener Streif (Saum) an der tunica der römischen Männer (vgl. patagium), bei den Senatoren u. bei den Kriegstribunen der ersten vier Legionen (s. Orelli Hor. sat. 1, 6, 28) breit ( latus), bei den Rittern schmal ( angustus; vgl. Hula in Pauly-Wissowa Realenzykl. IV, 6 f.), tunicae clavi, Varr. fr.: latum clavum induere, das Senatorengewand anlegen, Plin. ep.: Sexto latum clavum a Caesare impetrare, die Senatorenwürde auswirken, Plin. ep.: u. so iuveni latum clavum adversus patris voluntatem impetrare, Suet.: angusto clavo contentus, mit dem Ritterstande, Vell.: cretus paupere clavo, Stat. – Doch trugen zu den Zeiten der Kaiser auch Söhne altpatrizischer Familien überhaupt, die sich zu Staatsämtern vorbereiteten, den breiten Purpurstreif, Ov. u. Suet. (vgl. Bremi Suet. Ner. 26): sowie auch Präkonen, Plin.: und endlich wurde er auch an Servietten, Tischtüchern usw. angebracht, Mart. – meton., latus clavus = breit gestreifte Tunika, Suet. Caes. 45, 3: u. bl. clavus = breit od. schmal gestreifte Tunika, Hor. sat. 1, 6, 25; 2, 7, 10.


http://www.zeno.org/Georges-1913. 1806–1895.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР
Synonyme:

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • clavus — CLÁVUS, clavusuri, s.n. (med.) Bătătură. – Din fr., lat. clavus. Trimis de ibogdank, 02.09.2003. Sursa: DEX 98  CLÁVUS s. v. bătătură. Trimis de siveco, 13.09.2007. Sursa: Sinonime  clávus s. n …   Dicționar Român

  • Clavus — (lat. clávus = der Nagel) bezeichnet den purpurnen Streifen, der bei römischen Senatoren und Rittern an der Tunika vom oberen bis zum unteren Saum verlief und ihren Stand kenntlich machte. Der Clavus war bei den Senatoren breiter als bei den… …   Deutsch Wikipedia

  • Clavus — may refer to: Clavus : a genus of gastropods in the family Drilliidae the plant disease ergot; the Roman laticlave; a shooting pain in the forehead, associated with hysteria, also called clavus hystericus; a Clavus (medicine) formed on the… …   Wikipedia

  • CLAVUS — praecipuum apud Romanos tunicae ornamentum, sed Equestris tantum et Senatoriae: Et quidem illius Clavi angustiores, huius latiores fuêre, unde ad discrimen ordinum lati Clavi et angusti dicti. Hos Scaliger ad Varronem non fuisse partem tunicae,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Clavus — Cla vus, n. [L., a nail.] A callous growth, esp. one the foot; a corn. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Clavus — (lat.), 1) Nagel, z.B. C. annalis (röm.[200] Ant.), s. u. Annal 1); daher Clavarium (Nagelgeld), beim römischen Militär in der Kaiserzeit eine Art des Donativum (s.d.) zur Anschaffung u. Erhaltung des Geschühes; 2) Purpurstreif auf der Tunica,… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Clavus — (lat.), Nagel, insbes. C. annālis, der in alter Zeit in Rom jährlich 13. Sept. vom Konsul oder Diktator in die rechte Außenwand des Jupitertempels eingeschlagene Nagel. Dann der Purpurstreifen auf der Tunika (s.d.) römischer Ritter und Senatoren …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Clavus — vgl. Klavus …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

  • Clavus — El clavus, o laticlavus era la franja de color violeta o púrpura que llevaban los senadores romanos en sus ropas. Tiene este nombre porque los tintes se sacaban de un molusco que también se llamaba clavus. Clavus, con significado de clavo, hace… …   Wikipedia Español

  • Clavus — A small calloused area of skin caused by local pressure irritating tissue over a bony prominence. Also called a corn. A clavus most commonly occurs over a toe where it forms what is referred to as a hard corn. Between the toes, pressure can form… …   Medical dictionary

  • Clavus — Hühnerauge; Klavus (fachsprachlich); Leichdorn; Krähenauge * * * Cla|vus 〈[ vus] m.; , vi [ vi]〉 oV Klavus 1. Besatzstreifen aus Gold od. Purpur an der römischen Tunika, der gleichzeitig den Rang angab 2. 〈Med.〉 Hühnerauge, Hornverdickung der… …   Universal-Lexikon

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”