excutio

excutio

ex-cutio, cussī, cussum, ere (ex u. quatio), I) heraus-, herab-, abschütteln, -stoßen, -schlagen, -werfen, A) im allg.: 1) eig.: ancoram e nave, Liv.: alci oculum, Plaut. u. Suet.: alci dentes advorsos omnes, Lucil.: pulverem digitis, abschnippen, Ov.: pulverem pedum od. de pedibus u. bl. exc. pulverem, den Staub von den F. schütteln, Eccl.: iugum, Plin. pan.: litteras in terram, Cic.: oculum, Suet.: baculis spicas, ausdreschen, Col.: equi vestigium excussum ungulā (von dem Hufe), Plin. – 2) übtr., abschütteln = gewaltsam entfernen, vertreiben, onus (Leibesfrucht), zu frühzeitig gebären, Ov.: febrem, Plin.: sitim, Sen.: verecundiam, ablegen, Sen.: metum de corde, verscheuchen, Ov.: alcis voces, jmds. Einsprache, Gegenrede absch. (= nicht weiter beachten), Cic. Phil. 2, 73. – B) insbes.: 1) entreißen, agnam ore lupi, Ov.: agnam avidi dentibus lupi, Ov.: poet., fundo moenia, die M. von Grund aus zerstören, Stat. – übtr., studia de manibus, Cic.: delicias, opinionem, Cic.: somnum, verscheuchen, Augustin.: Senecam, den S. den Händen der Jugend entreißen, den S. aus der Lektüre der Jugend verdrängen, Quint. 10, 1, 126. – 2) forttreiben, a) Geschosse = abschießen, abschleudern, tela, Tac.: glandem, Liv. – b) jmd. von einem Orte heraus-, (her)abwerfen, equus excussit equitem, Liv.: alqm curru, Verg. u. Curt.: curru excuti, Suet.: excussi a reda vel curriculo, Scrib. Larg.: excusso in carceribus aurigā, Plin. – c) fortjagen, -treiben, vertreiben, alqm patriā, Verg.: feras cubilibus, Plin. pan.: excuti cursu, (zur See) vom Kurs abkommen, verschlagen werden, Verg.: dah. se, sich fortmachen, sich fortpacken, Ter. Phorm. 586. – d) berauben, alqm sceptris, Ov.: navis excussa magistro, Verg. – 3) auspressen, sudorem, Nep.: alci lacrimas, Plaut. u. Ter. – übtr., risum, ein Lachen, ein Gelächter abnötigen, Hor. – 4) umstoßen, vernichten, übtr., foedus, Verg. Aen. 12, 158: mentis intentio morā excutitur (geht verloren), Quint. 10, 3, 20. – 5) somno excuti, aus dem Schlafe gestört od. gerissen werden, auffahren, Verg. u. Ov. – 6) heraus-, herabschütten, -gießen, -werfen, -stürzen, von sich lassen, procellae excusserunt imbrem, Curt.: excussi manibus radii, stürzten, fielen aus den usw., Verg. – prägn., exc. nasum, ausschneuzen, Pers. 1, 118: nares impulso subito spiritu, säubern, Quint. 11, 3, 80. – 7) ausspreiten, ausstrecken, brachia, Ov.: lacertum, Sen. u. Ov.: rudentes, auseinander rollen, Verg. – II) durch und durch-, heftig od. gewaltig hin u. her bewegen, A) übh.: caesariem, Ov.: comas, Quint.: pennas, Ov.: sese, sich schütteln, Plin. – B) insbes., ein Gewand ausschütteln, 1) um es vom Staube zu reinigen, vexatam solo vestem, Petron. 128, 4. – 2) um es zu durchsuchen = ein Gewand od. prägn. jmd. (der ein Gewand anhat) durchsuchen, untersuchen (weil das Durchsuchen bei den Römern durch Schütteln der Toga geschah), a) eig.: pallium, Plaut.: gremium, Petron.: non excutio te, Cic. – b) übtr., α) durchstöbern, freta Tartareosque sinus, Ov. fast. 5, 244: bibliothecas, Quint. 10, 1, 104: qui cotidie excutitur, der täglich durchstöbert (durchblättert) wird (v. Vergil), Sen. ep. 58, 5. – β) durchmustern, einzeln durchgehen, omne scriptorum genus, Quint. 1, 4, 4: omnes ubiquaque puellas, Ov. art. am. 2, 627: totum diem, Sen. de ira 3, 36, 2. – γ) prüfen, genau durchsehen, durchgehen (revidieren), rationes rerum publicarum, Plin. ep. 10, 18 (29), 3. – δ) genau untersuchen, gehörig prüfen, wohl erwägen, omnes eorum delicias, omnes ineptias, Cic.: verbum, Cic.: verum, Sen.: nostri monimenta laboris, Ov.: probationes, Plin. ep.: unum quemque eorum, ins Verhör nehmen, Cic.: te iudices emiserunt excussum et exhaustum, Cic.: illud excutiendum est, ut sciatur, quid sit carere, Cic. – m. folg. indir. Fragesatz, nisi quae delata essent, excusissem, valde dissimulatio mea suspecta esse potuisset, Curt.: illic quid aequum, hic quid aequius sit, excutitur, Quint. – unpers., in quo (iudicio) de iure triumphandi inter clarissimos personas et actum et excussum est (entschieden worden), Val. Max. 2, 8, 2. – dah. prägn., etw. ergründen = herauszubringen suchen, muliebris pectoris scientiam, Sen. exc. contr. 2, 5. p. 236, 23 K. – / Synkop. excussit = excusserit, Plaut. Bacch. 598.


http://www.zeno.org/Georges-1913. 1806–1895.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • ԴԺՈԽԵՐԱՍԱՆԱԿ — ( ) NBH 1 0616 Chronological Sequence: Unknown date ԴԺՈԽԵՐԱՍԱՆԱԿ ԼԻՆԵԼ. ἁφηνιάζω frenum excutio Չհանդուրժել երասանակի. թօթափել զսանձ. *Վասն գերազանցութեան մարդասիրութեանն դժոխերասանակք առ ծառայութիւնն լինիմք. Բրս. ծն …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԸՄՊԱՀԿԵՄ — (եցի.) NBH 1 0763 Chronological Sequence: Early classical, 6c, 10c, 14c չ. ԸՄՊԱՀԿԵՄ ԸՄՊԱՀԿԻՄ. ἁφηνιάω, ἁφηνιάζω habenas detracto et excutio, frena non patior, contumaciter resisto գրի եւ ԸՄԲԱՀԿԵԼ, ԸՄԲՊԱՀԿԵԼ, ԸՄՊՀԿԵԼ, եւ այլն. իբր Անպախուց լինել,… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԸՄՊԱՀԿԻՄ — (եցայ.) NBH 1 0763 Chronological Sequence: 6c, 14c ձ.ա. ԸՄՊԱՀԿԵՄ ԸՄՊԱՀԿԻՄ. ἁφηνιάω, ἁφηνιάζω habenas detracto et excutio, frena non patior, contumaciter resisto գրի եւ ԸՄԲԱՀԿԵԼ, ԸՄԲՊԱՀԿԵԼ, ԸՄՊՀԿԵԼ, եւ այլն. իբր Անպախուց լինել, այսինքն աներասանակ …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԹՕԹԱՓԵՄ — (եցի.) NBH 1 0824 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 7c, 8c, 11c, 12c, 13c ն. ἑκτινάσσω, ἁποτινάσσω excutio ἁποσείω amoveo. կամ ἑκρυέω effluo, defluo ἑκπίπτω excido եւն. կամ Թափելով թափել. ʼի բաց թափել. ʼի վայր հոսել ցնցելով… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԽՐԱԿԱՄԱՏԵՄ — ( ) NBH 1 0992 Chronological Sequence: 5c ն. ԽՐԱԿԱՄԱՏԵԼ. ἁφηνιάζω habenas detrecto, excutio; fraenum non patior. Խեռութեամբ հատանել զկամ, այսինքն զլկամ, զսանձ. սանձակոտոր լինել. անսաստել. հեստել. *Խրակամատելն եւ հակառակ ասել՝ բազում չարեաց ցոյց… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՃՄԼԵՑՈՒՑԱՆԵՄ — (ցուցի.) NBH 2 0181 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 10c, 11c, 12c ն. συντρίβω, συνθλάω contero, affligo ἑκπλίσσω excutio, opprimo. Նոյն ընդ վ. (=ՃՄԼԵՄ) որպէս Տալ ճմլիլ սրտի. մորմոքեցուցանել. գալարեցուցանել զաղիս. վրդովել. սիրտը… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՇՓԵՄ — (եցի.) NBH 2 0499 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c ն. ψώχω, τρίβω, ἁποτρίβω եւ այլն. comminuo, tero, frico, excutio եւն. եւ adhaereo, tango, tingo. Ափովք ճնշել. շօշափելով ճմլել՝ լեսուլ՝ մաշել՝ …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՋԱՐԴԵՄ — (եցի.) NBH 2 0671 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c ն. ἑκκόπτω, ἑκλικμάω exscindo, excutio եւն. Ջախել. կոտորել. խորտակել. մանրել. փշրել. կոճոպել. կոտրտել, ճարդել, ջարդուբուրդ ընել. ... *Ջարդեցէ՛ք զփայսակերտս… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • desgourdir — Desgourdir, acut. Est ores actif, comme, Je me desgourdis, Torporem excutio. et ores neutre, comme Je degourdis peu à peu, Sensim extorpesco. Si cette diction Latine estoit en usage, voyez Gourdir …   Thresor de la langue françoyse

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”