fortis

fortis

fortis, e (altlat. forctis [XII tabb. b. Fest. p. 348, 15, wo forctes = die Vornehmen in Rom; vgl. Paul. ex Fest. 84, 8], vielleicht verwandt mit fīrmus, frētus), stark, I) eig., im physischen Sinne = A) stark, dauerhaft und tüchtig, malleus fortis, Amm.: fortior pons, Auct. b. Alex.: ligna fortissima, Caes.: caput leonis forte, Plin.: stomachus fortis, Plin.: fortes ad opera boves, tüchtige, Col. – B) v. Menschen u. Pflanzen = von dauerhafter Gesundheit u. Körperbeschaffenheit, gesund, kraftvoll, rüstig, stramm, virgo, Afran. fr.: coloni, Verg.: u. Hor.: agricola, Hor.: ecquî [tibi] fortis visa est (eius soror)? Plaut.: contingat modo te filiamque tuam fortes invenire, bei vollem Wohlsein, Plin. ep.: plantae fortiores fient, werden erstarken, Pallad.: corpora fortissima, Quint. – dah. meton., stark, kräftig dem Gehalt nach = nährend, solidus ac fortis cibus, Lact.: fortiora legumina in cibo, Plin. – C) stark an Streitkräften, cum accessione virium fortior (verstärkt) ad alios transiret, Iustin. – II) übtr.: A) stark der Macht usw. nach, Compar. fortior = κρείττων, stärker = schwerer zu überwinden, adeo illis fortior taciturnitatis cura, quam vitae, Iustin.: quānam verborum industriā causa infirmior fortior fieret, Gell. (vgl. τον ἥττω λόγον κρείττω ποιειν). – B) dem Charakter nach = kraftvoll, tüchtig, wacker, gediegen, voll Kraft u.Mut, voll Energie, energisch, mutvoll, mutig, tapfer (Ggstz. timidus, ignavus), 1) von Pers.u. deren Gesinnung: familia, Plaut.: animus, Cic.: animus contra calamitates fortis et contumax, Sen.: fortior in dolore, Cic.: ut erat in dicendo non solum sapiens, sed etiam fortis, Cic.: vilicum assidue sedulum et fortem in operibus administrandis cognosse, Col.: vir fortissimus contra audaciam, Cic.: fortis ad pericula, Cic.: fortis ad arma, Ov.: nondum erant tam fortes ad sanguinem civilem, Liv.: poet. m. Infin., tractare serpentes, Hor. carm. 1, 37, 26. – ut virum fortem decet, einem Ehrenmanne, Ter.: viri fortissimi, ehrenhafte, Cic. – ironisch, fortis! o du tapferer Mann! welch ein Heldenmut! Ter. Andr. 702. – insbes., von Soldaten = tapfer, wacker (Ggstz. ignavus), Cic. u.a.: manu fortis, persönlich tapfer, Nep.: oft verb. fortis ac strenuus, Cic., Liv. u.a. (vgl. Fabri Liv. 21, 4, 4. Fabri Sall. Cat. 51, 16): m. Genet., fortissimus animi bellique, von hohem Mut u. großer Tapferkeit, Vell. 2, 27, 1. – Sprichw., fortes fortuna adiuvat, dem Mutvollen steht das Glück bei (vgl. unser »Frisch gewagt ist halb gewonnen«), Ter. Phorm. 203. Cic. Tusc. 2, 11: u. elliptisch fortuna fortes, Cic. de fin. 3, 16. – 2) v. lebl. Subjj.: a) mit Energie ausgesprochen, -ausgeführt, energisch, tapfer, sententia, Cic.: consilia, Cic.: factum, Cic., u. öfter Plur. facta, Kriegstaten, Liv., Verg. u.a. (s. Mützell Curt. 7, 1 [3], 23): forte conatu opus, eine tapfere Tat, Vell.: alcis forti operā utor, es leistet mit jmd. wackere Dienste, Liv. – neutr. pl. subst., serae ad fortia (Kriegstaten) vires, Verg.: et facere et pati fortia Romanum est, mit Heldenmut zu handeln u. zu dulden, Liv. – b) Energie-, Mut verratend, energisch, mutvoll, oculi, cupiditas, oratio, genus dicendi, Cic.: ingenium (Ggstz. ingenium tenue), Quint.


http://www.zeno.org/Georges-1913. 1806–1895.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • Fortis — may refer to: *Fortis Healthcare Limited, a chain of hospitals based in India *Fortis (phonetics), a linguistic term *Fortis (finance), a financial services company, based in Belgium and the Netherlands *Fortis Inc., a Canadian utility holding… …   Wikipedia

  • Fortis — Saltar a navegación, búsqueda Fortis (mitología), personaje mitológico Fortis también es una marca de reloj Fortis (banco) banco belga. San Fortis, obispo de Astorga Obtenido de Fortis Categoría: Wikipedia:Desambiguación …   Wikipedia Español

  • Fortis — ● Fortis (mitología), personaje mitológico ● Fortis también es una marca de reloj …   Enciclopedia Universal

  • Fortis — (izg. fȏrtis), Alberto (1741 1803) DEFINICIJA talijanski putopisac i prirodnjak, u djelu Putovanje po Dalmaciji pisao je o narodnim običajima i objavio izvorni tekst i prijevod Hasanaginice …   Hrvatski jezični portal

  • fortis — [fôr′tis] adj. [L, strong: see FORT1] Phonet. articulated with much muscle tension and, usually, with strong aspiration, as initial (p) and (t) in English n. a fortis sound: Opposed to LENIS …   English World dictionary

  • Fortis — Fortis, Giov. Batti, genannt Alberto, geb. 1740 in Vicenza, war Anfangs Augustiner, trat aber wieder ins Leben zurück u. beschäftigte sich wissenschaftlich. Während der Revolution war er in Italien, kehrte 1800 nach Frankreich zurück u. wurde… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Fortis — (lat.), ein »stark«, mit verhältnismäßig großem Luftdruck gesprochener Konsonant, s. Lautlehre …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Fortis — (lat.), in der Phonetik Bezeichnung eines kräftig ausgesprochenen Konsonanten, im Gegensatz zu einem schwächer ausgesprochenen (Lenis) …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Fortis [2] — Fortis, Alessandro, ital. Staatsmann, geb. 1842 in Forlì, wurde Anwalt, 1880 Mitglied der Deputiertenkammer (Republikaner), 1887 90 Unterstaatssekretär des Innern, 1898 99 Handelsminister, seit März 1905 Ministerpräsident und Minister des Innern …   Kleines Konversations-Lexikon

  • fortis — index heroic, resolute, spartan, strong Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • fortis — ● fortis nom masculin (de fort) Terrasse en forme d escalier, soutenue par un mur de pierres sèches et pratiquée sur la pente des montagnes déboisées, pour maintenir les terres …   Encyclopédie Universelle

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”