pretium

pretium

pretium, iī, n. (vgl. altindisch apratā, ohne Entgelt, umsonst), der Wert, Preis einer Sache, I) eig. u. bildl.: 1) eig.: pretium statuere merci, Plaut.: pr. constituere, Cic.: eadem praetia (so!) etiam materiae pineae praestituere, Edict. Diocl.: pretia rerum venalium (zus. = die Marktpreise) statuere, Lact.: exquirere pretia, Liv., pretia palam, Cic.: exquirere per se pretia et usque eo extendere, ut etc., die Preise selbst machen u. dergestalt steigern, daß usw., Suet.: percontari pretium (v. Käufer), Apul.: pretium centum nummis indicare (vom Verkäufer), Apul.: pretium augere, zum Gebote zulegen (v. Käufer), Plin.: pretium facere, den Pr. bestimmen, vom Verkäufer = fordern, Plaut., vom Käufer = bieten, Mart. u. ICt.: pretium conficere, den Preis bestimmen, ein Angebot stellen, v. Präko als Ausrufer in der Versteigerung, Cic.: servos immensis pretiis vendere, Suet. – pretium habere, einen Wert haben, etw. gelten, Cic.: so auch esse in pretio, auch wir »im Preise sein od. stehen«, Liv. u. Ov.: ager maioris pretii, Ter.: parvi pretii esse, Cic.: esse pretii minimi, Sall. fr.: homo omnium minimi pretii, der allernichtswürdigste, Plaut. mil. 558: servus nequam et nulli (so!) pretii, ein nichtswürdiger Taugenichts, Gell. 17, 6, 2. – 2) bildl.: operae eorum pretium facere, ihren Dienst schätzen, Liv.: aliquod morum est pretium, haben einigen W., Ov.: esse in suo pretio, seinen gehörigen W. haben, Ov.: corticis etiam ad medicamenta pr. est, Plin.: cortex Indis maximo pretio est, hat den gr. W. für die Inder, Plin. – II) übtr.: A) das Geld, a) das Geld als Preis für etw., pretio emere, für Geld, Cic.: magno pretio, für vieles Geld, Cic.: parvo pretio, für weniges Geld, wohlfeil, Cic. – Insbes., α) der Kaufpreis, pretium dominis reddere, Eutr. 2, 27: emptoribus pretia restituere, Eutr. 8, 13. – β) das Lösegeld, pactum pro capite pretium, Cic. de off. 3, 107: captivos pretio (gegen L.) remittere, Curt. 4, 11 (44), 15: captivos omnes sine pretio remittere, Curt. 7, 9 (38), 18: Phrahati filium sine pretio remittere, Iustin. 42, 5, 9: eos incolumes sine pretio dimittere, Iustin. 7, 6, 6: captivos sine pretio dare, Eutr. 2, 27: et matrem et coniugem et liberos sine pretio recipere, Curt. 4, 1 (2), 13. – b) Geld, Geldeswert, rude, Ov.: est pretium (Geld) in pretio, dat census honores, Ov.: converso in pretium deo, in Gold, Hor. – B) der Lohn, die Belohnung, a) übh., eig. u. bildl.: manus, Macherlohn (manupretium), Cic.: pretium polliceri (verheißen), Ter.: habes pretium, du bist belohnt, Hor.: pretio afficere, belohnen, Verg.: hic pretium curae (Werkes) dulce recentis erat, Ov.: habere operae pretium, Liv.: magna operae pretia mereri, Liv.: operae pretium est od. videtur, es lohnt sich der Mühe, ist der Mühe wert, mit folg. Infin., Enn. fr., Cic. u.a.: ebenso est pretium curae, Iuven. 6, 474: u. bl. est pretium, Tac. ann. 1, 57 u. 2, 35: u. pretium operis est, Sil. 16, 45: facere operae pretium, etwas tun, was der Mühe wert ist, Liv. – b) die Belohnung, der Preis (s. Spengel Ter. Andr. 39), pretium certaminis, der Siegespreis, Ov.: nullo satis digno morae pretio tempus terunt, mit keiner die Mühe recht belohnenden Sache, Liv. – c) der Lohn = die Strafe, si malos imitabor, tum pretium pro noxa dabis, Liv. Andr. fr.: verbera, compedes, molae, haec pretia sunt ignaviae, Plaut.: ego pretium ob stultitiam fero, Ter.: et peccare nefas aut pretium est mori, Hor. – d) die Bestechung, adduci pretio ad hominem condemnandum, Cic.: nec prece, nec pretio, nec periculo a recta via deduci, Cornif. rhet. – e) pretia vivendi, Reizmittel zum Leben, Plin. ep. 1, 12, 4.


http://www.zeno.org/Georges-1913. 1806–1895.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • PRETIUM — apud Papinianum, l. Responsor. tit. 3. in LL. Luitprandi R. Longob. tit. 60. §. 1. alibique passim, compositro seu molcta est pecuniaria homini imposita, qui alterum occiderat, secundum eius aestimationem seu secundum eius natales. ALia enim erat …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Pretĭum — (lat.), 1) Werth, Preis, Kaufpreis; 2) Belohnung; P. affectionis, Geschenk der Liebe od. Dankbarkeit, als Besitz bes. hoch gehalten …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Pretĭum — (lat.), Preis, Belohnung, Geld; daher P. affectionis, soviel wie Affektionswert (s. d.); Liebesgabe, Freundschaftsgeschenk …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Pretium — Pretĭum (lat.), Wert, Preis; P. affectiōnis, Affektionswert (s. Affektion) …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Pretium — Pretium, lat., Werth, Kaufpreis; Belohnung; p. affectionis, Liebesgabe; pretiös, werthvoll; geziert (im Betragen); Pretiosen, Kostbarkeiten …   Herders Conversations-Lexikon

  • pretium — index bribe, charge (cost), price, ransom, worth Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Pretium — Pre|ti|um das; s, ...tia <aus gleichbed. lat. pretium> (veraltet) Wert, Preis, Belohnung …   Das große Fremdwörterbuch

  • pretium doloris — ● pretium doloris nom masculin (latin pretium doloris, prix de la douleur) Indemnisation des souffrances, dommages et intérêts accordés par les tribunaux à titre de réparation de la douleur physique ou morale éprouvée par la victime d un… …   Encyclopédie Universelle

  • Pretium doloris — (littéralement du latin : « le prix de la douleur ») est un terme employé pour désigner le dommage lié aux souffrances physiques et morales d un individu (par exemple, les douleurs liées à une blessure, préjudice moral dû à la… …   Wikipédia en Français

  • Pretĭum labŏrum non vile — (lat.), »Kein geringer Preis für alles Mühen«, Devise des österreichischen Ordens vom Goldenen Vlies …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • pretium\ doloris — [ presjɔmdɔlɔris ] n. m. inv. • d. i.; loc. lat. « prix de la douleur » ♦ Dr. Dommages et intérêts accordés par un tribunal à la victime d un fait dommageable, en compensation des souffrances physiques endurées par elle …   Encyclopédie Universelle

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”