utrum

utrum

utrum, Adv. (uter), auch verstärkt durch ne u. nam in utrumne, utrumnam, leitet das erste Glied eines disjunktiven Frage- od. Zweifelsatzes ein, mit korresp. an, annon u.a.u. ohne Schlußsatz, deutsch ob, wohl, od. durch den bloßen Frageton ausgedrückt, I) in direkter Frage: a) m. korresp. Schlußsatz: α) m. an: utrum ea vestra an nostra culpa est? Cic.: utrum enim defenditis an impugnatis plebem? Liv. – mit mehr als einem Schlußsatz, utrum... abstulit? an... dedit? an ademit? an... commutavit? Cic. – utrum verstärkt durch ne, u. zwar ne an das nächste, durch die Frage betonte Wort angehängt (s. Brix Plaut. capt. 265. Spengel Ter. adelph. 382), utrum ego istuc iocon(e) assimulem an serio? Plaut.: utrum praedicemne an taceam? Ter. (vgl. no. II, a, α). – od. mit utrum in utrumne verb., utrumne os an culum olfacerem Aemilio, Catull.: de Oceano dubitant, utrumne terras velut vinculum circumfluat an in suum colligatur orbem, Sen. rhet.: utrumne ego igitur sum Domitii exemplo gravis, an ut etc.? Plin.: utrumne salvum eum nolet orator, an etc.? Quint. – β) m. annon: utrum cetera nomina in codicem accepti et expensi digesta habes, annon? Cic. – γ) m. necne: curiosissime attenti, utrum necne philosophus morte turbaretur, Augustin. de civ. dei 9, 4, 2. p. 372, 16 D.2: de ipsius boni veritate, quod sectandum videtur, utrum sit necne dubitandum, ibid. 19, 1, 3. p. 350, 14 D.2: vellem tamen sciscitari utrum necne cum corporibus resurgatur, Min. Fel. 11, 7 (nach Dombarts Verbesserung). – b) in einfacher Frage ohne den Schlußsatz mit an (s. Nipperd. Nep. Eum. 6, 1): utrum hoc bellum non est? Cic.: utrum enim est in clarissimis civibus is, quem iudicatum hic duxit Hermippus? Cic.: utrum maiores vestri... exorti ab diis sunt et finem eum statuerunt? Liv. – II) in indirekter Frage: a) mit korresp. an, anne, annon, necne: α) mit an: multum interest, utrum laus imminuatur an salus deseratur, Cic.: utrum rati an piscatorio navigio (transierit), nemo sciebat, Cael. b. Quint.: desinite dubitare, utrum sit utilius propter multos improbos uni parcere, an etc., Cic. – utrum verstärkt durch ne, u. zwar ne an das nächste, durch die Frage betonte Wort angehängt (vgl. oben no. I, a, α), zB. ea res nunc in discrimine versatur, utrum possitne se defendere, an etc., Cic.: quaesiturum ab eo simul, utrum iisne urbibus decedere se aequum censeat, quas ab se ipso captas iure belli habeat, an iis etiam, quas a maioribus suis accepisset, Liv. – od. m. utrum in utrumne verb., non multum interest, utrumne de furto aut formula et interdicto dicendum habeas, an de ambitu comitiorum, Tac. dial.: in eo plures dissenserunt, utrumne hae partes essent rhetorices, an etc., Quint. – β) m. anne: utrum illi sentiant, anne simulent, tu intelleges, Cic.: quaerendum utrum una... anne plures, Cic.: percunctarier, utrum aurum reddat, anne eat secum simul, Plaut. – γ) m. annon: utrum sit annon voltis, Plaut.: spectasse, utrum saluber locus esset annon? Varro. – δ) m. necne: iam dudum ego erro, qui quaeram, utrum emeris necne, Cic.: utrum proelium committi ex usu esset necne, Caes. – b) ohne den Schlußsatz mit an: an hoc dicere audebis, utrum de te aratores, utrum denique Siculi universi bene existiment, ad rem id non pertinere? Cic. – utrum verstärkt durch nam, zB. cum percontatus esset, utrumnam Pataris universa classis in portu stare posset, Liv. 37, 17, 10 (Hertz possetne Patris): quaerentes, utrumnam stellas animantes an inanimantes esse dicamus, Firm. math. 1, 2, 12: et consuluerunt posthaec dominum, utrumnam venturus esset illuc, Vulg. 1. regg. 10, 22: recenseat in bibliotheca regis, utrumnam a Cyro rege iussum fuerit, ut aedificaretur domus dei in Ierusalem? Vulg. 1. Esdr. 5, 17.


http://www.zeno.org/Georges-1913. 1806–1895.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • Utrum — Utrum* das; s, Utra <zu lat. utrum »eines von beiden«> gemeinsame Form für das männliche u. weibliche Genus von Substantiven (z. B. im Schwedischen; Sprachw.) …   Das große Fremdwörterbuch

  • Utrum — Das Genus utrum (dt. ‚welches von beiden [auch immer]‘) oder commune (dt. ‚gemeinsam‘) ist ein grammatisches Geschlecht, das eine gemeinsame Form für Maskulinum und Femininum bezeichnet. Das einzige Gegenstück dazu ist das Neutrum (ne utrum). Es… …   Deutsch Wikipedia

  • Utrum — An *assize of utrum was called by a writ to determine the status of the holding of a property of land, as to whether it had lay status or not. [< Lat. utrum = whether] …   Dictionary of Medieval Terms and Phrases

  • Utrum — Ut|rum 〈n.; s, Utra; Sprachw.〉 1. Substantiv männlichen u. weiblichen Geschlechts 2. gemeinsames Genus für männliche u. weibliche Form (z. B. im Schwedischen) [lat., „welches von beiden“] * * * Utrum, das; s, ...tra [lat. utrum = eines von… …   Universal-Lexikon

  • Utrum — ♦ An assize to discover whether (utrum) land was held by lay fee or in fee alms, i.e., for spiritual services like praying for souls. (Sayles, George O. The King s Parliament of England, 146) Related terms: Assize, Darrein Presentment …   Medieval glossary

  • utrum — See assize of utrum …   Ballentine's law dictionary

  • Utrum — Fælleskøn, commune. Se Genus …   Danske encyklopædi

  • Utrum — U|trum auch: Ut|rum 〈n.; Gen.: s, Pl.: U|tra; Sprachw.〉 gemeinsames grammatisches Genus von Maskulinum u. Femininum, z. B. im Dänischen u. Niederländischen [Etym.: lat., »eines von beiden«] …   Lexikalische Deutsches Wörterbuch

  • utrum — …   Useful english dictionary

  • assisa juris utrum — Same as assize of utrum …   Ballentine's law dictionary

  • assisa de utrum — /asayza diy yuwtram/ An obsolete writ, which lay for the parson of a church whose predecessor had alienated the land and rente of it …   Black's law dictionary

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”